PATER ZEFI i TRABOINIT

 PATER ZEFI I TRABOINIT

Nga libri "Dosja e tmerrit", Fran Camaj, Tuz

  
Rrugës ku po i çonin në vëndin e urdhëruar, Vaselin dhe fratin,fjalët dhe sjellja e fratit dhe e Vaselit i nervikosën edhe ma shumë ushtarët.nuk kishin pritur se njerzit e lidhun do të reagonin në at mënyrë.U binden se si njëri,ashtu edhe tjetri, mund të vriten, por nuk mund të përulen. Do ti vriste te dy në vënd po mos t'kite urdhrin që ti çonte gjall në Lugje të Thella.Kur arriten atje aty gjeten civilin e armatosur(Bajo Stankoviqin)dhe dy ushtaret që e shoqëronin.
-Ja shoku komandant,i sollëm këta qafirë.ky bile edhe më shau rrugës-tha ushtari dhe ju afrua Vaselit.Donte t'ja gjeshte me shuplakë,por Vaseli ishte ma i shpejt dhe e shqelmoj në fund të stomakut më tërë forcën që kishte. Ushtari ra përmbys dhe u karrapucit,kurse me të dy këmbet shtërngonte duart e bashkuara me njëna tjetrën aty ku ndjente dhimbje më të mëdha. Ushtaret tjerë nuk mund ta mbanin gazin,kurse ai vazhdoj të rrokulliset në mes t'livadhit.E shikonin komandantin se çfar urdhni do t'u jepte,por ai u bëri me dorë që të mos ndërmerrnin asgjë por të rrinë gati.
-Padre,si qënke katandisur kësisoj?-pyeti me cinuzëm civili i armatosur.
-Jo more zotëri,nuk jam katandisur unë!-ia ktheu frati.-Nëse dukem i katandisur,atere më keni katandisur ju.Ja,shikoni se çka i kanë bërë këta xhelatë këti burri.Lehtë e keni me njerzë të lidhur,por mos harroni se asgje nuk është e përjetshme.me përjashtim të asaj jete.atje çdo kush jep llogari për vepra të bëra në kët jetë.Unë po ju fal pa e bërë atë që keni ndërmend ta bëni.E di se po bëni e nuk dini se çka po bëni,andaj po ua bëj hallall.
-Mjaft më me ato pallavra!-bërtiti i nervikusur civili i armatosur.-Të kanë mbetur edhe pak minuta në kët jetë e po më flet për atë jetë.Vetëm një jetë ka e jo dy a tri.
-Jo zotëri!-vazhdon frati qetë.-Nuk më kanë mbetur edhe pak minuta,jeta ime është e përjetshme,por nuk e di se çfarë do të jetë e jotja?!Frikohem se qysh tashë i ke bjerrë këtë dhe atë jetë,o i bekuar!
-Jo i bekuar,por i mallkuar për jetë e mot,ky me gjith shokët e tij! -ndërhyri Vaseli duke e shikuar mrrolshëm civilin e armatosur.
-Nuk kemi kohë,por shprehni dëshiren e fundit,-tha civili i armatosur tani i nervikosur pa masë.-Keni dy minuta të shprehni dëshirën e fundit dhe ne dot ua plotësojmë.
Pater Zefi me doren e djathtë mori kryqin,iu afrua Vaselit,e rrëfeu me zë të ultë dhe i dha bekimin e fundit.Pastaj u kthye me fytyrë nga xhelatët,te dy duart e puthitura i çoi lart e tha:“Rrnoftë Shqiperia!E bekoft Zoti popullin shqiptar!Me gjithatë,edhe ju qofshi bekuar!"
-Këta kopil mos qofshin bekuar,por qofshin të mallkuar nga Zoti e robi! kurse Shqipria dhe shqiptaret rrofshin sa malet e bjeshkët!-mallkoj dhe uroj njëkohsisht Vaseli.
Pa i mbarua Vaseli fjalët,plumbat u derdhën në gjoksin e tij dhe të Patër Zefit.Të dy mbetën të vdekur në bregun e Lugjeve të Thella.

 4 shkurt 1945, Vritet ne Traboin, P.Leonard Tagaj, 35 vjeç

Ka lindur në fshatin shqiptar Ljarje te Tivarit të Malit të Zi- dioqezi Tivarit - më 16 nëntor 1910. Ndjek shkollën famullitare në vendlindje e më pas vjen në Shqipëri ne Seminarin Françeskan, në Troshan të Shkodres. Vesh rroben per meshtari me 15 nentor 1928 dhe me 17 nentor 1929 kryen urdherat e para, me 21 janar 1933 ato te mbramet. Në prag të ardhjes së Princ Vidit në Shqipëri, Leonard Tagaj dërgohet për të kryer studimet teologjike në kolegjin Shën Antonit në Romë e prej aty në Innsbruck (Austri). Me mbarimin e studimeve teologjike e filozofike në Austri, shugurohet meshtar më 19 korrik 1936 dhe këthen në Atdhe e sherben fillimisht famullitar në Traboin (Jugosllavi) e më pas në vise të ndryshme të Kosovës, Malit të Zi, dhe në Malësinë e Madhe. Gjithkund me te jetonte e jema dhe e mbesa Marija, e cila ishte me te kur partizanet u futen dhe qelluan mbi te. Meshtar i dashtun prej popullit të krahinave ku sherbeu, por edhe atdhetar i flaktë i Shqipërisë së cilës i dedikoi shumë vepra atdhetare. Për këte ra në sy të komunistëve serbë të cilët e morën një natë prej qelet dhe e vranë barbarisht me 4 shkurt1945 në Traboin, duke shtuar një martir më shumë fesë katolike.
Ne trevat shqiptare te andej kufirit ai mbahet si nje martir i fese se krishtere. Po punohet drejte pergatitjes se nje libri, i cili pritet te dale se shpejti, me te gjitha hollesite, opinionet, kujtimet lidhur me jeten, vepren dhe vdekjen e ketij martiri nga av. Kole Camaj. Gjate takimit tone me P. Pashko Gojcaj, famullitari aktual i Kishes se Shna Ndout ne Tuz dhe avokatit ne fjale, morem premtimin qe se shpejti do te kemi edhe te tjera detaje lidhur me jeten, vepren e sidomos vdekjen e tij ne Traboin (Hot).
Mons. Petar Perkoliq kujton:
P. Leonard Tagaj (alias: Tagiq), emri i pagezimit Zef, ka lindur ne Ljarje. E kam takuar vetem njehere ne jete, perpara nisjes sime per ne Rome, 1937. Mendoj qe te kete studjuar ne Rome. Ishte nje tip gaztor dhe imitues i mire. Ishte famullitar ne Hot - Traboin. Jetonte me te nena e tij dhe mbesa Marija, e cila, mendoj, qe eshte ende gjalle, e martuar ne Ljarje. Kjo ka qene prane tij kur partizanet e kane marre dhe e kane pushkatuar ne vitin 1945. Franceskanet e Tuzit kete vit, sic kam degjuar, pergatiten per cvendosjen e eshtrave, me rastin e 60 vjetorit te pushkatimit, nga sakristia, ku ishte varrosur fillimisht ne kapelen speciale.

Pater Leonard Tagaj,i njohur me emrin Pater Zefi(u fliua për binomin Fe e Atdhe.

u ekzekutua në shkurt të 1945)

Nga Pjeter Pepa

Atë Leonard Tagaj (Pater Zefi i Hotit)

Known affectionately by the Malesors as Pater Zefi i Hotit. Many know about the brutality faced by the Catholic clergy in Albania under Enver Hoxha and his evil regime but most are unaware that the Serbs and Montenegrin communists were just as vicious in Yugoslavia. In fact, Bajo Stankovic, a cruel Montenegrin communist, martyred Fr. Zef, who was parish priest of St. John's in Traboin, Hot.
Fr. Zef (baptized as Leonard Tagaj) was born in Llarje near Tivar, Montenegro, on November 16, 1910. Like many other intelligent youth of his age, he entered the seminary in Shkoder. On July 19, 1936, he was ordained as a priest, where he was asked to administer to St. John’s Church in Traboin. Father Zef’s mother and niece, Maria Jankaj (who is currently living in Montenegro), lived with Fr. Zef in Traboin.

He was beloved by all of Malesia and cared for the people of his land like no other priest before him. The Highlanders to this day recall Fr. Zef not only as a priest who preached the word of Christ but also a doctor who healed the poor and sick. Despite widespread poverty throughout the Highlands, he still found a way to give presents to the children of his parish at Easter and Christmas.

Fr. Zef had witnessed the oppression the Malesors received from their Slavic neighbors. An oppression that included many injustices like murder and rape and a region that was left completely poverty stricken and ignored. As a result, Fr. Zef became an ardent patriot. From approximately 1939 until the end of World War II, Traboin and the rest of Malesia were part of Albania proper and he relished that his beloved Malesia rightfully remain part of Albania.
Shortly after the end of World War II in 1945, Bajo Stanku, with other Montenegrin criminals, circled Malesia e Madhe to crush any sort of patriotic aspirations that the Malesors had. Without any trial or indictment, on February 17, 1945, Bajo Stanku approached St. John’s Church in Traboin. A church that Fr. Zef refused to abandon and run off into hiding. He was arrested and along with Vasel Mirashi Camaj were led led to Qafa e Pjektareve on the border of Hoti and Gruda. In the presence of his niece, Maria Jankaj, the two were executed. There bodies were peppered with so many rounds of ammunition that Fr. Zef's robe actually had more than 100 holes in it.
Many have never read of or heard this legendary shepard's story. It is our hope to spread the word of this heroic man who defended his flock like no other while many remained silent. He gave his life for his people and his faith and we hope that his example will bear fruits among the young men who join the youth group named after.
God Bless.
If you know of any young man between the ages of 10 and 18 who would like to be active in church, family and community then the Squires might be for him.
For more information contact:

Franjo Lulgjuraj 586-255-4554 or Peter Gojcaj 248-396-2088